PROFILAKTYK.ORG

Karolina Kmiecik-Jusięga

Podsumowanie IV konferencji profilaktycznej w Akademii Ignatianum

 

 

Standardy w profilaktyce społecznej.

Relacja z IV ogólnopolskiej konferencji naukowej pt. Nowe wyzwania w szkolnej profilaktyce, pod patronatem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN

(fragment relacji. Całość ukaże się w piśmie: Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze)

 9 czerwca 2017 odbyła się w Akademii Ignatianum w Krakowie czwarta Ogólnopolska Konferencja Naukowa z cyklu „Nowe wyzwania w szkolnej profilaktyce”. W poprzednich latach jej tematyka oscylowała wokół szeroko pojętych zachowań ryzykownych, ze szczególnym uwzględnieniem hazardu, zależności internetowych, problemów sfery seksualnej młodzieży oraz znaczenia rodziny i szkoły w zapobieganiu zagrożeniom społecznym. Tym razem tematem przewodnim stały się standardy w profilaktyce społecznej i wychowaniu - dwu najważniejszych obszarach działań szkolnych obok dydaktyki. 

Problematyka niezwykle ważna, szczególnie w obliczu postępującej zmiany kulturowej, obyczajowej, politycznej i prawnej, a także w świecie paradoksów, dysproporcji społecznych, płynnych rzeczywistości, sprzeczności i wielu prawd. Ta różnorodność, z jednej strony może być rozwojowa, z drugiej zamykająca drogę do ustalania uniwersalnych norm i punktów odniesienia. Uczestnicy konferencji podjęli jednak wyzwanie, by rozważać temat standardów w szeroko pojętej profilaktyce społecznej, profilaktyce zachowań ryzykownych, profilaktyce uzależnień i innych problemów, także w zakresie wychowania i resocjalizacji. Proponowali pewne punkty odniesienia dla praktyk edukacyjnych oraz postulowali, by naukowcy, teoretycy, pracownicy uczelni pedagogicznych wykazywali większe zainteresowanie tym, co dzieje się w polskiej szkole, na którą nakładane są coraz to większe obowiązki nie tylko kształcenia, ale też wychowania młodych ludzi oraz - co najbardziej dla szkół trudne - zapobiegania wszelkim ich problemom. Profilaktyka zachowań ryzykownych w oświacie funkcjonuje prawnie od 2002 roku, ale realnie niewiele jest szkół, które rzeczywiście stosują zalecenia legislacyjne zgodnie z wiedzą naukową. Ta idzie swoim torem, a praktyka swoim. Niewielu jest naukowców wspomagających szkoły w tworzeniu i realizacji szkolnych programów wychowania i profilaktyki. Dlatego nie można mieć żalu, iż instytucje oświaty, mimo zapisów prawnych, prowadzą działania intuicyjne, incydentalne, nieskuteczne i nieoparte na naukowych podstawach. 

W związku z powyższym, cykliczna konferencja profilaktyczna w Akademii Ignatianum, prócz celów naukowych, związanych z konkretnymi rokrocznie ustalanymi tematami, ma również ważny cel pragmatyczny: łączenia środowisk akademickich ze środowiskami pracowników szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Ta idea integracji była jedną z najważniejszych myśli podczas organizacji wszystkich czterech dotychczasowych spotkań, które odbyły się dzięki wysiłkowi pracowników Katedry Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji AIK oraz studentów z Koła Naukowego Resocialis. Należy zaznaczyć, że rozpoczęty w 2014 roku, w murach Akademii Ignatianum w Krakowie cykl konferencji, jest w założeniach swoistą platformą wymiany myśli, refleksji, nowatorskich dokonań naukowych i koncepcji dotyczących przede wszystkim profilaktyki społecznej. Konferencje mają na celu wypracowanie standardów merytorycznych i etycznych w myśleniu o profilaktyce jako o procesie edukacyjno-wychowawczym i jako o systemie, między innymi poprzez wspomniane konsolidowanie środowisk naukowców, nauczycieli, pracowników placówek wspomagających wychowanie oraz działaczy samorządowych, pozarządowych i społecznych. Jednym z celów spotkań jest także impuls dla inicjatyw lokalnych i ustawodawczych obejmujących systemowe działania profilaktyczne. Organizatorzy bowiem wychodzą z założenia, że spójny, wspólny przekaz oraz konsekwentne, jednomyślne działania dotyczące zapobiegania zachowaniom ryzykownym odniosą realny, pozytywny efekt w pracy z dziećmi i młodzieżą.

 

Podsumowanie III konferencji profilaktycznej w Ignatianum

Konwencja trzeciej edycji konferencji profilaktycznej sprowadzała się głównie do wystąpień naukowych w panelu głównym i dwu panelach tematycznych. W pierwszym, prowadzonym przez dr hab. Ewę Gurbę, poruszano tematy fundamentalne, stanowiące podstawę do rozważania o udziale rodziny w działaniach profilaktycznych oraz jej znaczeniu dla wychowania i profilaktyki. Po powitaniu  gości i krótkim wprowadzeniu w problematykę obrad przez Dziekana Wydziału Pedagogicznego AIK dra Krzysztofa Biela SJ oraz pomysłodawczynię cyklu konferencji dr Karolinę Kmiecik - Jusięgę, wystąpił pierwszy prelegent, dr hab. Mariusz Jędrzejko. Wystąpienie Pana Profesora rozpoczęło się alarmującymi statystykami: 20 % polskich dzieci według najnowszych wyników badań wychowuje się poza pełną rodziną, a tylko 4,5 % polskich dzieci żyje w rodzinach wielopokoleniowych, co stanowi ogromną dysproporcję w porównaniu z pokoleniem ich rodziców i dziadków. Profesor opisał w swoim wystąpieniu aktualne tendencje w wychowaniu, które mają znaczenie dla profilaktyki społecznej. Wskazał też na statystyki rozwodów w Polsce oraz inne zjawiska, tak biologiczno-rozwojowe, np. przyspieszenie temporalne widoczne w badaniach pediatrycznych, którego egzemplifikacją jest fakt, że 13-latka wygląda na 18-latkę jaki i ekonomiczne, czyli skutki ekspansywności gospodarki rynkowej, zjawisko „kupowania” uległości dzieci przez dorosłych oraz takie zachowania ryzykowne jak hazard, pracoholizm oraz zjawisko samoorganizacji czasu wolnego dziecka przez aktywność w mediach społecznościowych, grach, przestrzeni wirtualnej całkowicie poza kontrola rodziców i w niczym nieograniczonym czasie. Zachowania atomizacyjne dziecka to zdecydowanie nowe wyzwanie dla szkolnej profilaktyki. Współcześnie też widoczna jest w wynikach badań tendencja do występowania większej ilości zachowań ryzykownych wśród młodzieży niż jeszcze 10 lat temu, a średni wiek „eksperymentatorów” to 14 lat, przy czym następuje „wyrównanie” w podejmowaniu zachowań ryzykownych przez obie płcie, bowiem wśród dziewcząt notuje się systematyczny wzrost podejmowanych zachowań ryzykownych.

Następnie wystąpił dr hab. Krzysztof Wojcieszek, który w interdyscyplinarny sposób scharakteryzował relacyjne czynniki chroniące w rodzinie. Podkreślał przede wszystkim znaczenie pozytywnej obecności rodziny w wychowaniu i profilaktyce. Należy bowiem zawsze brać pod uwagę kontekst zachowań człowieka oraz jego wielowymiarowość. Nie powinno się ponad to dosłownie rozumieć pojęć i zjawisk w profilaktyce. Jeśli dane wyniki badań wskazują na negatywny wpływ relacji rówieśniczych, nie znaczy to, iż należy tych relacji unikać. Pan Profesor pokazał też słuchaczom jak ważne jest patrzenie na zjawiska społeczne w sposób zintegrowany, z różnych perspektyw oraz ile treści profilaktycznych możemy znaleźć w pozornie z profilaktyką nie związanych publikacjach. W podobnym tonie wygłosił swój referat dr hab. Krzysztof Ostaszewski, który w szczegółowy sposób zapoznał uczestników konferencji z programem profilaktycznym „Domowi Detektywi” oraz wskazał na potrzebę zmiany myślenia o rodzicach  w szkole. Omawiając ewaluację programu nawiązał do koncepcji czynników ochronnych i czynników ryzyka w kontekście wsparcia rodziny i jej uczestnictwa w życiu młodych ludzi.

 

Dalej prelegenci poruszali obszar kompetencji profilaktycznych i pedagogizacji rodziców. Ks. dr Marek Dziewiecki nawiązał do osoby profilaktyka w relacji w rodziną, mówił jak winien on rozmawiać z dorosłymi oraz  w jaki sposób można rodziców motywować do pracy profilaktycznej.

(pełne sprawozdanie ukaże się w najnowszym numerze "Resocjalizacji Polskiej")

 


Copyright © PROFILAKTYK.org